โรคขาดไอโอดีนของหญิงตั้งครรภ์

กรณีศึกษาพบว่าหญิงตั้งครรภ์ 5 เดือนบอกแพทย์ว่าเป็นโรคขาดไอโอดีน ตอนแรกคุณแม่รายนั้นรู้สึกกังวลและพยายามรักษาสุขภาพให้แข็งแรงในระหว่างตั้งครรภ์ ทั้งยังทานอาหารเสริมด้วย การขาดไอโอดีนถือว่าน่ากังวลไม่น้อย หลังผลการตรวจยืนยันว่าคุณแม่รายดังกล่าวขาดไอโอดีนระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง เหมือนหญิงตั้งครรภ์อีกกว่าครึ่งซึ่งจำเป็นต้องได้รับสารไอโอดีนชดเชยให้เพียงพอกับความต้องการของร่างกาย เข้าไปโดยเร็ว เพื่อป้องกันปัญหาทารกในครรภ์มีพัฒนาการทางสมองช้ากว่าปกติ

คุณแม่ที่กำลังตั้งครรภ์ได้รับไอโอดีนไม่เพียงพอ ถือว่าพบได้บ่อย เพราะผู้หญิงท้องต้องได้รับไอโอดีนมากกว่าคนทั่วไปเพื่อเสริมสร้างสมองและพัฒนาการของทารกในครรภ์ จุดที่น่าเป็นห่วงคือการขาดไอโอดีนเป็นสาเหตุใหญ่ให้แท้งลูก คลอดก่อนกำหนดหรือทารกเกิดมามีความบกพร่องทางสติปัญญา ถ้าอย่างนั้นคุณแม่จะป้องกันภาวะขาดไอโอดีนได้อย่างไร?

สาเหตุของการขาดสารไอโอดีนและวิธีการรักษา

เหตุใดคุณแม่ตั้งครรภ์ต้องการไอโอดีนมากกว่าปกติ ในระหว่างตั้งครรภ์ ร่างกายคุณแม่ต้องการฮอร์โมนไทรอยด์มากขึ้นประมาณ 50% เมื่อเทียบกับก่อนตั้งครรภ์ การขาดไอโอดีนอาจส่งผลสำคัญต่อพัฒนาการทางสมองของเด็กทารกทั้งท้องแม่และหลังคลอด หากลูกน้อยได้รับไอโอดีนไม่พอในวัยเด็กจะมีปัญหาด้านพัฒนาการเรียนรู้ที่ช้ากว่าปกติ ถ้าขาดไอโอดีนขั้นรุนแรงจะเสี่ยงเป็นโรคขาดสารไอโอดีน (IDD) ทำให้เด็กมีไอคิวต่ำ แคระแกรน หรือเป็นโรคเอ๋อ ภาวะขาดไอโอดีนเป็นสิ่งที่ป้องกันได้นะคะ แต่ถ้าทารกมีความผิดปกติทางสมอง กล้ามเนื้อ และระบบประสาทแล้ว จะรักษาไม่ได้ค่ะ

ไอโอดีนเป็นสิ่งที่ใช้ในการสร้างฮอร์โมนไทรอยด์ ซึ่งถือเป็นฮอร์โมนสำคัญของต่อมไทรอยด์ที่หลั่งฮอร์โมนออกมากระตุ้นระบบเมตาบอลิซึมให้ร่างกายทำงานอย่างสมดุลค่ะ เมื่อร่างกายได้รับไอโอดีนไม่เพียงพอจะส่งผลกระทบต่อทั้งคุณแม่และทารกในครรภ์ จะเกิดอาการไฮโปไทรอยด์ (Hypothyroidism) หรือภาวะขาดไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนไทรอยด์ออกมาไม่เพียงพอกับที่ร่างกายต้องการ หากพบในระยะตั้งครรภ์อ่อน ๆ อาจเป็นสาเหตุของ การแท้งลูก คลอดก่อนกำหนด หรือเกิดความบกพร่องในสมองและกล้ามเนื้อของทารก

ผู้เชี่ยวชาญด้านฮอร์โมนในระบบต่อมไร้ท่อในประเทศออสเตรเลียกล่าวว่า หญิงตั้งครรภ์ประมาณครึ่งหนึ่งในออสเตรเลียได้รับสารไอโอดีนเพียงแค่ครึ่งเดียวของปริมาณที่ร่างกายแม่ท้องควรได้รับในแต่ละวัน ผลเสียจากการขาดไอโอดีนร้ายแรงมาก แม่ท้องต้องใส่ใจเป็นพิเศษ โดยเฉพาะผลกระทบต่อสมองของลูกน้อย จะทำให้เด็กที่คลอดออกมามีสติปัญญาด้อยลง เรียนรู้ช้ากว่าเด็กทั่วไป ไอคิวของเด็กลดลงไประหว่าง 10-15 จุด และยังเป็นสาเหตุของโรคสมาธิสั้นหรือ (ADHD) ด้วยค่ะ

ทำไมต้องปัญหาการขาดไอโอดีนจึงเป็นเรื่องใหญ่ สถิติครึ่งหนึ่งของเด็กทารกที่เกิดในออสเตรเลียมีความผิดปกติ ความสามารถในการเรียนรู้ด้อยกว่าเด็กทั่วไป เนื่องจากแม่ขาดสารไอโอดีนในช่วงตั้งครรภ์ หากคุณแม่กำลังวางแผนจะมีลูก จำเป็นอย่างยิ่งที่ต้องรับประทานอาหารเสริมไอโอดีนให้เพียงพอตั้งแต่ก่อนการตั้งครรภ์

ภาวะขาดไอโอดีนป้องกันได้หรือไม่?

คุณแม่ตั้งท้องจำเป็นต้องเสริมปริมาณไอโอดีนให้เพียงพอต่อความต้องการในระหว่างตั้งครรภ์ ความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับ อาหารสำหรับผู้หญิงตั้งครรภ์ ช่วยสามารถป้องกันภาวะขาดไอโอดีนได้นะคะ สิ่งแรกที่ต้องรู้คือไม่จำเป็นต้องได้รับไอโอดีนจากอาหารตามธรรมชาติเพียงอย่างเดียว ไม่เช่นนั้นจะต้องรับประทานอาหารปริมาณมากทีเดียว ยิ่งเป็นคุณแม่ตั้งครรภ์ด้วยแล้ว จำเป็นต้องได้รับอาหารเสริมไอโอดีนจึงจะเท่ากับปริมาณ 100-200 ไมโครกรัมต่อวัน

หญิงมีครรภ์จำนวนไม่น้อยได้รับไอโอดีนเพียงครึ่งหนึ่งของปริมาณร่างกายต้องการในแต่ละวัน เกิดปัญหาตามมาคือความบกพร่องด้านพัฒนาการสมอง ภาวะพิการทางสมอง ปัญญาอ่อน ร่างกายแคระแกรน เติบโตช้า อันเป็นผลมาจากการขาดสารไอโอดีนของมารดาทำให้เด็กรุ่นใหม่ด้อยคุณภาพลง เมื่อไอคิวของเด็กลดลง 10-15 คะแนน ผลคือการได้ยินบกพร่องและเกิดภาวะสมาธิสั้น (ADHD) เพิ่มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด แนะนำให้แม่ท้องป้องกันภาวะขาดไอโอดีนด้วยการรับประทานอาหารปรุงด้วยเกลือไอโอดีน เช่น ขนมปัง แต่ก็ยังไม่เพียงพอ จำเป็นต้องเสริมในอาหารอื่น ๆ ที่รับประทานในชีวิตประจำวันเพื่อให้มั่นใจว่าได้รับระดับไอโอดีนเพียงพอกับที่ร่างกายต้องการนะคะ

แนะนำให้คุณแม่ดื่มนมวันละครึ่งลิตรถึง 1 ลิตรเป็นประจำ เป็นอีกวิธีที่จะช่วยให้แม่ตั้งครรภ์ได้รับไอโอดีนเพียงพอ เกลือไอโอดีนแตกต่างจากเกลือสินเธาว์และเกลือสมุทรอื่น ๆ นอกจากนี้คุณแม่ควรรับประทานอาหารที่มาจากทะเล เช่น สาหร่ายเคลป์ สาหร่ายโนริ ช่วยเสริมปริมาณไอโอดีนมากขึ้นด้วยค่ะ วิธีที่ช่วยได้ดีขึ้นคือการรับประทานยาเม็ดเสริมไอโอดีนอย่างต่อเนื่อง อาจจะเลือกกินวิตามินรวมที่มีไอโอดีนเป็นส่วนประกอบ ซึ่งวิตามินรวมส่วนใหญ่จะมีไอโอดีนปริมาณ 50-150 ไมโครกรัม แต่ถ้าคุณแม่ต้องการเสริมไอโอดีน 100-200 ไมโครกรัม ควรตรวจสอบฉลากและปรึกษาแพทย์ที่คุณแม่ฝากครรภ์อยู่ด้วยค่ะ

สำหรับผู้หญิงตั้งครรภ์และคุณแม่ที่ให้นมบุตรควรกินยาเม็ดเสริมไอโอดีน เช่น นิวโรแคร์ (Neurokare) ที่มีสารไอโอดีนถึง 150 ไมโครกรัม มากเพียงพอต่อวัน มีคุณภาพและผ่านมาตรฐานความปลอดภัยที่เหมาะสมสำหรับหญิงตั้งครรภ์และหญิงให้นมบุตร

สำหรับกรณีศึกษาที่เกริ่นมาข้างต้น พบว่าหญิงตั้งครรภ์ขาดไอโอดีนระดับเล็กน้อยถึงปานกลาง เมื่อหยุดกินวิตามินที่ไม่มีไอโอดีนเป็นส่วนประกอบ เปลี่ยนเป็นยี่ห้ออื่น ๆ ที่ผสมไอโอดีน รวมทั้งเปลี่ยนมารับประทานอาหารที่มีไอโอดีนตามธรรมชาติและอาหารปรุงด้วยเกลือไอโอดีนในชีวิตประจำวันมากขึ้น เพราะคุณแม่มีความเข้าใจถูกต้องและตระหนักถึงความสำคัญต่อพัฒนาการที่ดีของลูกน้อยในระหว่างตั้งครรภ์และหลังคลอดมากขึ้นค่ะ

คุณแม่สามารถติดตามอ่านข้อมูลเกี่ยวกับวิตามินอีก 1 ชนิดที่เหมาะกับคุณแม่ตั้งครรภ์ได้ที่ กรดโฟลิกสำหรับหญิงตั้งครรภ์ รวมถึงในหัวข้ออื่น ๆ เพิ่มเติมจากเว็บไซต์ Huggies หากมีคำถามหรือข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถพูดคุยกับเราได้ที่ Facebook Huggies Thailand และอย่าลืม! กด สมัครสมาชิก เพื่อรับสินค้าทดลอง พร้อมรอรับข่าวสารและอัพเดตเทคนิคดี ๆ จากเรานะคะ