เรื่องน่ารู้หากอยากมีลูกแฝด

คุณแม่หลายคนอยากมีลูกแฝด และมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการตั้งครรภ์แฝดมากมาย คุณแม่ที่ท้องลูกแฝดมีโอกาสท้องแฝดประมาณ 90 % มากกว่าการเกิดแฝดสามหรือแฝดสี่นะคะ ซึ่งคุณแม่ตั้งครรภ์แฝดแท้หรือแฝดเทียม ทั้งสองแบบแตกต่างกันอย่างไร สามารถแบ่งการเกิดของคู่แฝดได้เป็น 2 แบบดังนี้
1. แฝดแท้ เกิดจากการปฏิสนธิไข่ใบเดียวและอสุจิเพียงตัวเดียว แล้วแบ่งตัวเป็นสองส่วนแยกจากกันในภายหลัง ลูกฝาแฝดจะมีหน้าตารูปร่างเหมือนกันนะคะ
แฝดเทียม เกิดจากการปฏิสนธิไข่ 2 ใบและอสุจิ 2 ตัวที่แยกกันอยู่ในครรภ์แม่ หน้าตาจึงคล้ายกับพี่น้องคลานตามกันมา ไม่เหมือนเป็นพิมพ์เดียวกันแบบแฝดแท้ อาจเป็นเพศเดียวกันหรือคนละเพศก็ได้
ฝาแฝดจะเกิดเป็นเพศชายหรือหญิงนั้น มีโอกาสเท่า ๆ เหมือนกับการตั้งครรภ์ลูกคนเดียวตามปกติค่ะ และการมีลูกแฝดจะถ่ายทอดทางพันธุกรรมได้เฉพาะแฝดคนละใบ หรืออาจจะข้ามรุ่นได้ เช่น คุณย่ามีลูกแฝดและข้ามมาเป็นรุ่นหลานที่สามารถให้กำเนิดลูกแฝดได้เช่นกันค่ะ

ปัจจุบันมีฝาแฝดเพิ่มมากขึ้นเป็นเพราะ?

ปัจจุบันนี้คุณแม่มีโอกาสตั้งครรภ์ลูกแฝดได้ง่ายขึ้นค่ะ เพราะเทคโนโลยีทางการแพทย์ช่วยให้คู่รักที่มีบุตรยาก มีโอกาสตั้งครรภ์สูงกว่าสมัยก่อนมาก โดยปกติแพทย์จะใส่ตัวอ่อนสองตัวขึ้นไปเพื่อเพิ่มโอกาสสำเร็จ นั่นกลับกลายเป็นว่าคุณแม่จะมีโอกาสตั้งครรภ์แฝดมากขึ้นไปด้วยค่ะ
โดยปกติแล้วการท้องลูกแฝดถือเป็นภาวะการตั้งครรภ์ที่ผิดปกติ มีความเสี่ยงสูงมากว่าเด็กจะคลอดก่อนกำหนด แต่ด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัยทำให้ทารกแฝดมีโอกาสรอดมากขึ้นค่ะ

อยากมีลูกแฝดเพิ่มโอกาสความน่าจะเป็นได้อย่างไร?

สำหรับคุณแม่ที่อยากมีลูกแฝดควรรู้ข้อมูลก่อนว่าการตั้งครรภ์แฝดเกิดขึ้นได้อย่างไร ปัจจัยที่ทำให้มีโอกาสตั้งครรภ์แฝดมีอะไรบ้าง เราได้รวบรวมข้อมูลที่มีประโยชน์มาให้อ่านกันนะคะ
• โดยปกติคุณแม่อายุเกิน 35 ปีมีโอกาสตั้งท้องแฝดมากกว่าคุณแม่อายุน้อยค่ะ เพราะระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนเพิ่มขึ้นกระตุ้นให้ร่างกายผลิตไข่หลายใบ รวมถึงฮอร์โมน FSH (Follicle Stimulating Hormone) ที่จะไปกระตุ้นการตกไข่เพิ่มโอกาสการตั้งท้องแฝดมากขึ้น
• คุณแม่เคยคลอดมาแล้วหลายท้อง จะมีโอกาสตั้งครรภ์แฝดมากขึ้นค่ะ • หากคนในครอบครัวมีประวัติตั้งครรภ์แฝด โอกาสที่คุณแม่จะคลอดลูกแฝดก็มากขึ้น เป็นการถ่ายทอดทางพันธุกรรมจากทางฝั่งแม่ และเป็นการตั้งครรภ์แฝดจากไข่คนละใบ
• คุณแม่ที่อยากมีลูกแฝดควรปรึกษาแพทย์ว่ามีทางไหนบ้างทำให้ท้องลูกแฝดได้ โดยทั่วไปจะกินยากระตุ้นรังไข่ให้ไข่ตกมากกว่า 1 ใบ ทำให้มีโอกาสเกิดการตั้งครรภ์แฝดมากขึ้น
• คุณแม่ควรสังเกตการตกไข่และระยะเวลาการมีประจำเดือนอย่างแม่นยำ เพื่อคำนวณเวลามีเพศสัมพันธ์ในช่วงที่มีการตกไข่พอดี จะมีโอกาสตั้งครรภ์ง่ายขึ้นค่ะ

รู้ได้อย่างไรว่าลูกแฝดกำลังจะมา?
คุณแม่ทุกคนเวลาตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย บางคนไม่รู้ตัวว่ากำลังตั้งครรภ์แฝด แต่หลายคนสังเกตเห็นสัญญาณบางอย่างที่บอกว่าน่าจะตั้งท้องแฝดได้ ลองสังเกตอาการต่อไปนี้นะคะ
1. อาการแพ้ท้องมากกว่าปกติ คลื่นไส้รุนแรง กินอะไรไม่ค่อยลง เหม็นกลิ่นฉุนง่าย ปวดปัสสาวะบ่อย เห็นได้ชัดว่ามีอาการแพ้ท้องมากกว่าปกติ อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย หน้าอกใหญ่ขึ้นผิดปกติ คาดได้ว่าคุณแม่กำลังตั้งครรภ์แฝดนะคะ เพราะฮอร์โมน hCG ผลิตออกมามากในขณะกำลังตั้งครรภ์นั่นเอง
2. คุณแม่ท้องใหญ่ น้ำหนักขึ้นเร็วกว่าตอนท้องปกติ เพราะการอุ้มท้องเด็กสองคนทำให้มดลูกขยายเป็นสองเท่า คุณแม่ท้องแฝดจะเห็นหน้าท้องออกชัดเจนตั้งแต่อายุครรภ์ 3 เดือน แต่อาจมีปัจจัยอื่นทำให้ท้องใหญ่ได้เหมือนกัน เช่น การรับประทานอาหารที่มากขึ้นของคุณแม่
3. คุณแม่รู้สึกว่าเด็กในท้องเคลื่อนไหวเร็วกว่าปกติ อาจเป็นสัญญาณบอกการตั้งครรภ์แฝดนะคะ ปกติแล้วคุณแม่ตั้งครรภ์ธรรมดาจะไม่รู้สึกถึงการเคลื่อนไหวในท้องจนกว่าอายุครรภ์ครบ 14 หรือ 16 สัปดาห์ แต่สำหรับครรภ์แฝดแล้ว จะรู้สึกว่าลูกในท้องเคลื่อนไหวตั้งแต่ครรภ์ยังไม่ถึง 14 สัปดาห์
4. การตรวจอัลตราซาวด์จะบอกชัดว่าคุณแม่ตั้งครรภ์แฝดในช่วงอายุครรภ์ 12 - 18 สัปดาห์ค่ะ การตั้งท้องลูกแฝดมีความเสี่ยงที่จะเกิดความผิดปกติหรือโรคแทรกซ้อน เช่น ทารกตัวเล็กกว่าอายุครรภ์ คุณแม่ตั้งครรภ์แฝดมีภาวะเสี่ยงหลายอย่าง ควรเตรียมตัวก่อนคลอดให้ดีและให้พบแพทย์เพื่อทำการตรวจเป็นประจำนะคะ เพราะมีโอกาสที่เด็กจะคลอดก่อนกำหนดได้
5. การตรวจครรภ์แฝดอีกวิธี คือตรวจคลื่นเสียงความถี่สูงแบบดอพเลอร์ (Doppler) คือการฟังเสียงหัวใจที่เต้นแยกกันของเด็กแฝดในครรภ์ได้ชัดเจนค่ะ

เรามาดูประเภทของแฝดกันนะคะว่ามีแบบไหนบ้าง ตามนี้เลยค่ะ

แฝดแท้
• แฝดแท้จะมีอัตราการเกิดประมาณ 1 ใน 3 ของการตั้งครรภ์แฝดทั้งหมด เกิดจากการปฏิสนธิของไข่ใบเดียวและอสุจิตัวเดียวที่แยกตัวเป็นสองส่วน จึงมีหน้าตารูปร่างเหมือนกันจนแยกไม่ออกค่ะ
• ยังไม่มีข้อสรุปใดที่อธิบายได้ว่า แฝดแท้ ในช่วงปฏิสนธิเกิดการแบ่งตัวได้อย่างไร หรืออะไรคือสาเหตุทำให้เกิดแฝดแท้
แฝดเทียม
• แฝดเทียมจะมีอัตราการเกิดประมาณ 2 ใน 3 ของการตั้งครรภ์แฝดทั้งหมด เกิดจากการปฏิสนธิของไข่สองใบและอสุจิสองตัว แยกกันฝังตัวในมดลูก โดยปกติแล้วแฝดเทียมจะมีความคล้ายแบบพี่น้องที่เกิดตามกันมาค่ะ
• แฝดเทียมอาจมีเพศเดียวกันหรือต่างกันก็ได้ โอกาสเกิดเป็นชายหรือหญิงก็มีเปอร์เซ็นต์เท่ากันนะคะ

ลูกแฝดมีความเสี่ยงอะไรบ้าง?

คุณแม่ท้องลูกแฝดควรดูแลตัวเองมากกว่าปกตินะคะ เพราะเป็นภาวะที่มีความเสี่ยง มีโอกาสจะแท้งหรือเกิดโรคแทรกซ้อนจากการตั้งครรภ์ การตั้งครรภ์แฝดเทียมปลอดภัยกว่าเพราะเด็กทารกแต่ละคนจะอยู่ในรกและถุงน้ำคร่ำคนละชุดแยกออกจากกันโดยสิ้นเชิง แตกต่างจากแฝดแท้ที่อาศัยอยู่ภายในถุงน้ำคร่ำเดียวกันจะมีความเสี่ยงที่จะเกิดอันตรายมากกว่าค่ะ

โรคและอาการแทรกซ้อนระหว่างที่คุณแม่ตั้งครรภ์แฝด มีอะไรบ้าง
• อาการแพ้ท้องในตอนเช้า คุณแม่จะมีการอาเจียนค่อนข้างรุนแรงกว่าการตั้งครรภ์ปกตินะคะ
• มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคเบาหวานขณะตั้งครรภ์
• มีอาการครรภ์เป็นพิษ
• คลอดก่อนกำหนด โดยปกติอายุครรภ์จะไม่ถึง 38 สัปดาห์
• มีอาการเลือดออก รกขวางปากมดลูก รกลอกตัวก่อนกำหนด

โรคแทรกซ้อนของทารกในครรภ์แฝด มีอะไรบ้าง • เมื่อแรกเกิดมีน้ำหนักตัวน้อย
• มีอาการตัวเหลือง เป็นโรคคดีซ่าน
• ทารกมีปัญหาด้านการรับสารอาหาร
• ทารกอาจต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาลหลังจากคลอด
• อาจมีปัญหาในเรื่องระดับอุณหภูมิในร่างกาย และระบบน้ำตาลไม่คงที่
• อาจติดเชื้อ หรือป่วยง่าย เนื่องจากทารกบอบบางและอ่อนแอ
• มีปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ

รู้ได้อย่างไรว่าเป็นแฝดแท้หรือเทียม

ตอนแรกเกิดคุณแม่อาจยังไม่รู้ว่าลูกน้อยเป็นแฝดแท้หรือแฝดเทียมนะคะ บางคู่เป็นแฝดแท้แต่คลอดออกมากลับมีเยื่อหุ้มทารกแยกออกจากกัน ซึ่งปกติแล้วถ้าเป็นแฝดแท้เด็กจะใช้รกและถุงน้ำคร่ำเดียวกันค่ะ
เพื่อให้มั่นใจ 100 % ว่าเป็นแฝดแท้หรือเทียม คุณแม่สามารถตรวจ DNA พิสูจน์ได้ว่าเป็นแฝดประเภทใด มีเพียงแฝดแท้เท่านั้นที่จะมี DNA เหมือนกันทั้งหมด หรือสามารถตรวจจากกรุ๊ปเลือดได้นะคะ ถ้ามีกรุ๊ปเลือดเดียวกันก็เป็นแฝดแท้นั่นเอง
ว่าที่คุณพ่อคุณแม่สามารถอ่านข้อมูลในหัวข้ออื่นๆเพิ่มเติมจากเว็บไซต์ Huggies หากมีคำถามหรือข้อสงสัยเพิ่มเติม สามารถพูดคุยกับเราได้ที่ Facebook Huggies Thailand และอย่าลืม! กด สมัครสมาชิก เพื่อรับสินค้าทดลอง พร้อมรอรับข่าวสารและอัพเดตเทคนิคดีๆจากเรานะคะ